Jak efektywnie usprawnić pracę mózgu i wykorzystać w pełni jego nieograniczony potencjał?

Czy można przy wykorzystaniu naturalnych substancji odżywczych uaktywnić swój mózg w większym procencie?

Czy można obudzić nieaktywne lub aktywne w niewielkim stopniu ośrodki w mózgu do bardziej efektywnej i skutecznej pracy?

Czy można pobudzić obszary w naszym mózgu odpowiedzialne za pamięć i koncentrację oraz kreatywność i błyskotliwość?

Te i inne pytania zadają sobie naukowcy na całym świecie, a ja przedstawiam Wam kilka informacji o naturalnych substancjach, które mogą wspomagać pracę naszego mózgu.

Kofeina jest najbardziej znaną i najczęściej spożywana substancją o działaniu stymulującym. Na całym świecie codziennie miliony ludzie spożywają ją pod wieloma postaciami, począwszy od naparów z herbaty i kawy, przez orzeszki cola, napoje energetyczne, a na suplementach diety w kapsułkach lub tabletkach skończywszy. Kofeina jest nie tylko bezpieczną substancją, ale posiada także wiele właściwości pro zdrowotnych, co potwierdzono w wielu badaniach naukowych. Pod względem strukturalnym i chemicznym kofeina zaliczana jest do grupy metyloksantyn, określana jako 1,3,7-trimetylksantyna. Jej aktywność bezpośrednio dotyczy centralnego układu nerwowego w jego sympatycznej części. Działanie to opiera się na antagonizmie w stosunku do adenozyny, poprzez wpływ na receptory A1 i A2 adrenergiczne. Adenozyna to związek, który zmniejsza potencjał pobudzający w komórkach nerwowych. Kofeina z adenozyna rywalizuje w organizmie o te same receptory i wykazuje większe możliwości wiązania się z tymi receptorami niż sama adenozyna. Adenozyna ogranicza produkcje ważnych neurotransmiterów takich jak: adrenalina, noradrenalina, acetylocholina, GABA i dopamina. Zastosowanie kofeiny zwalnia organizm od hamującego wpływu adenozyny i tym samym wzrostem produkcji neurotransmiterów pobudzających. Jednocześnie ograniczana jest aktywność receptorów GABA-A, które odpowiadają za przejście w stan czuwania i odprężenia organizmu. Kofeina jest bardzo szybko i łatwo wchłaniana z przewodu pokarmowego w 99% spożytej kofeiny a maksymalne stężenie osiąga w czasie 30-60 minut od spożycia. Czas w jakim wykazuje aktywne fizjologiczne stężenie to okres 4 – 5 godzin. 80% kofeiny metabolizowane jest do paraksantyny, a tylko niewielki procent ulega przemianie do teofiliny. Kofeina działa jako aktywator umysłu wpływając na funkcje poznawcze związane z wieloma mechanizmami działania. Znacząco skraca czas przesyłania impulsów nerwowych oraz usprawnia działanie układu nerwowego, który funkcjonuje znacznie wydajniej, a całość sterowana jest zwiększonym poziomem adrenaliny i dopaminy. Poprawie ulegają procesy kojarzenia, zapamiętywania i odtwarzania informacji. Działanie to skojarzone jest ze stymulowaniem części sympatycznej układu nerwowego i zwiększonym poziomem adrenaliny. Ten hormon zdolny jest mobilizować rezerwy energetyczne nawet w stanie skrajnego wyczerpania organizmu. Towarzyszący temu zjawisku zwiększony poziom dopaminy, sprzyja utrzymaniu pozytywnego samopoczucia i zadowolenia z wykonywanej pracy, dzięki czemu staje się ona bardziej efektywna. Znaczące skrócenie czasu reakcji skutkuje w szybszym podejmowaniu decyzji i usprawnieniu procesów kojarzenia oraz skupienia. Dzięki temu możliwe jest sprawniejsze zapamiętywanie informacji i rozwiązywanie kolejnych zadań.

L-Tyrozyna to aminokwas endogenny ponieważ organizm człowieka potrafi go samodzielnie wytwarzać, ale wytwarza go w niedostatecznej ilości. Z tego powodu naukowcy od pewnego czasu postrzegają go jako aminokwas tylko częściowo endogenny. Głównym powodem tego jest fakt niedoboru tyrozyny u człowieka, co powoduje ogólne osłabienie kondycji psychofizycznej. Zjawisko to dotyczy ludzi o ponad przeciętnym poziomie aktywności umysłowej czyli pracujących wiele godzin umysłowo, intensywnie uczących się lub spędzających wiele godzin przed komputerem. W środowisku wewnątrzkomórkowym pełni rolę przekaźnika informacji oraz prekursora dla ważnych neurotransmiterów. Stanowi bezpośredni substrat do syntezy dopaminy, a pośrednio wpływa także na produkcje noradrenaliny. Dopamina zaliczana jest do neuroprzekaźników pobudzających. Zbyt niski poziom dopaminy powoduje stan złego samopoczucia, senności oraz podatność na stres i depresje. Dopamina potocznie zwana jest „hormonem szczęścia”, ponieważ jej optymalny poziom warunkuje dobre samopoczucie i utrzymanie stanu wysokiej aktywności psychofizycznej. Podwyższony poziom dopaminy może wywoływać nawet stany euforyczne, a zbyt niski poziom bywa przyczyną niestabilności emocjonalnej, podatności na stres i złe samopoczucie. Tyrozyna wykorzystywana jest przez organizm do produkcji adrenaliny, noradrenaliny i hormonów tarczycowych. Adrenalina i noradrenalina powoduje wejście organizmu w stan nasilonej aktywności psychoruchowej i gotowości do podjęcia ekstremalnych wysiłków.

L-Tauryna to bardzo istotny dla człowieka aminokwas, który od czasu odkrycia w 1827 roku zyskiwał zainteresowanie w środowisku naukowych ze względu szczególnej roli, jaką pełni w organizmie człowieka. Aminokwas ten wykorzystuje się obecnie w naturalnych preparatach wspomagających wysiłek fizyczny i umysłowy. Omawiając szerokie spektrum oddziaływania i aktywności, jaką wywiera tauryna na organizm, warto wspomnieć o jej wpływie na prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego. Jest bardzo szczególnym rodzajem naturalnego psychostymulanta. W przeciwieństwie do różnych alkaloidów, takich jak kofeina, nie powoduje negatywnych skutków związanych z ewentualnym wzrostem ciśnienia krwi, rozdrażnienia i rozkojarzenia. Jej działanie jako substancji stymulującej aktywność układu nerwowego jest długotrwałe i bardzo stabilne. Tauryna hamuje aktywność układu dopaminergicznego, aktywuje metabolizm komórek glejowych i przez to również neuronów nerwowych. Dzięki temu może przyczyniać się do usprawnienia procesów zapamiętywania, uczenia i kojarzenia. Ponadto zmniejsza rozpad jednego z najważniejszych neuroprzekaźników – acetylocholiny. Przejawia się to w zwiększonej mobilizacji do podejmowania wysiłku umysłowego oraz zmniejszenia uczucia znużenia i chronicznego przemęczenia. Może to okazać się szczególnie przydatne w przypadku uczniów i studentów, dla których utrzymanie stałej i wysokiej aktywności umysłowej jest sprawa decydującą.

Adaptogeny. Mianem adaptogenu określa się surowce pochodzenia roślinnego lub ziołowego, które wykazują właściwości adaptacji ustroju do ekstremalnych warunków środowiska oraz wysiłku fizycznego i psychicznego. Od wielu tysięcy lat zioła i rośliny o podobnym działaniu były szeroko wykorzystywane w praktykach medycyny ludowej. Stosowano je najczęściej wśród grup ludności, które mieszkały na obszarach o wyjątkowo niedogodnych warunkach klimatycznych, pozwalając im niejednokrotnie przetrwać w ekstremalnie skrajnych warunkach życia. Wiele adaptogenów jest obecnie z powodzeniem wykorzystywanych w sporcie wyczynowym, do podniesienia wyników w medycynie naturalnej oraz życiu codziennym. W czasach nam współczesnych wykorzystuje się również te substancje w celu poprawy jakości i komfortu życia ludzi szczególnie narażonych na stres środowiskowy. Potwierdzono wieloma badaniami naukowymi, że środki te posiadają substancje czynne, które działają na człowieka. Substancje czynne występujące w tych ziołach i roślinach można zaliczyć do 3 grup: triterpeny, sterole roślinne, polifenole, flawonoidy. Adaptogeny są rzadką grupą roślin, która zwiększa odporność na stres fizyczny i psychiczny, podnosi energię, przyspiesza regenerację i zdrowienie po urazach oraz chorobach, poprawia funkcjonowanie układu nerwowego. Jedną z lepiej poznanych i skuteczniejszych roślin tego rodzaju jest żeń-szeń (Panax ginseng) i wszystkie jego odmiany, a także cytryniec chiński, różeniec górski. Udowodnione jest, że rośliny te zwiększają wytwarzanie adrenaliny w organizmie. Dzięki temu pobudza mózg do działania i utrzymuje go w stanie pełnej gotowości do działania i czujności, a jednocześnie opóźnia uczucie zmęczenia.

Krzysztof Kilich